YENİ BİR MARKA: ÖTÜKEN ÇOCUK

Tarih boyunca, sayısız alanda sayısız eser yazıldı ve birçoğu günümüze ulaştı. Bu eserlerin buluştuğu okurların çeşitliliği bir tarafta, eserin nicelik ve niteliği hiç durmaksızın biçim değiştirdi. Gölgesi eksik olmayan mağara duvarlarından, şekillendirilmiş sütunlara; boy boy tabletlerden çeşitli bitki türleri ve hayvan derilerine; kusursuz biçimlerde "üretilmiş" kuşe kâğıtlara varan uzun bir yolculuktan geçti. Öte yandan bugün sadece baskı materyallerinin organik olanlarını değil, görece organik olandan epey uzak versiyonlarını da konuşuyoruz. Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte yazın dünyası, imkânlarını geliştirmekle kalmadı, yelpazesi hiç olmadığı kadar gelişti. An itibarıyla her anlamda sınırsız bir basım ve yayın bağlamında faaliyet gösteriyor, milyonlarca insana tek tıkla eser paylaşımında bulunabiliyoruz. Bununla da kalmayıp, istikrarla artan grafiğiyle sesli kitap unsurunu kabullenmiş bulunuyoruz. İlkel kaynaklardan bugüne eser ve nicelik-nitelik ilişkisi şöyle dursun; tüm bunların içerisinde, çocuklar için yaratılan ürünler nelerdi ve çocukların bu süreçteki konumu nasıldı? Gerçek anlamda madden ve manen çocuk okurlara ulaşabiliyor ve ürettiklerimizi onlarla buluşturabiliyor muyuz? Bu hususta ne gibi hassasiyetler taşıyor ve ne gibi kaygılar güdüyoruz?

Bu soruların yanıtlarını arayabileceğimiz birçok yayınevi ve birçok kitap her ay ilgilisiyle buluşuyor. Her yıl milyonları bulan, her ay yüz binleri aşan bandrol sayılarında en büyük pay çocuk kitaplarının. Bu kitaplar arasında ilgilisiyle, dolaşımda en fazla yeri olanlar ise resimli çocuk kitaplarıdır desek yanlış olmaz. Daha sonrasında da genç kategorisine giren 10, 11, 12+ yaş gruplarına hitap eden kitaplar geliyor. Kitap, içerik ve baskı kalitesinin, çeşitliliğinin belirlenmesindeki en büyük faktör ise bu hedef kitlelerinin talep ettiği konular ölçüsünde değişkenlik gösterebiliyor.

Peki Ötüken Çocuk bu parametrelerin, grafiklerin ve skalanın neresinde? Ötüken Çocuk'ta neler yayımlanıyor, neler planlanıyor?

2024'te 60. yılını dolduran Ötüken Neşriyat, 4 yıl önce çocuk kitapları yayımlamak üzere Ötüken Çocuk'u ayrı bir marka olarak bünyesine dahil etti. Dört yıldır çeşitli konularda birçok yaş grubuna göre farklı türlerde kitaplar basılıyor. Nispeten resimli kitaplardan oluşan Ötüken Çocuk kitaplığında sayfalar oldukça renkli. Halihazırda Yüz Temel Eser programı çerçevesinde binlerce öğrenciye ulaşan, bu bağlamda çok sayıda kitabı olan Ötüken Neşriyat, önceden de genç kitapları yayımlıyordu. Bunlara en çok okunan ve okuma listelerinde sıralarını değiştirmeyen Beyaz Gemi, Gün Olur Asra Bedel, Cemile, Toprak Ana gibi Cengiz Aytmatov eserlerini; Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Fatih Harbiye, Havaya Uçan At gibi Peyami Safa eserlerini; Seçme Hikâyeler, Yalnız Efe gibi Ömer Seyfettin eserlerini birincil örnek olarak verebiliriz.

Ötüken Çocuk yayım faaliyetlerine başlamadan evvel, 2019 yılında Hasan Erimez'in Temirkut serisi, 2020 yılında Hasan Erdem'in Tarihimizden Hikâyeler serisi yayımlanmıştı. Hemen ardından Ötüken Çocuk bünyesinde Hasan Erdem'in Kurtuluş Savaşı Hikâyeleri yayımlandı ve onları takip eden yeni seriler basıldı. Ekrem Bektaş'ın 2020 yılında yayımlanan 5 kitaplık Bizim Mahalle serisi akıcı ve sürükleyici anlatımıyla ilgi gördü. Ardından benzer minvalde samimi bir macera serisi olan Kudret Ayşe Yılmaz'ın 7 kitaplık Çilli Çirpileri yayımlandı.

Hız kesmeden yayınlarını sürdüren Ötüken Çocuk, 2021-2023 yıllarında kayda değer bir ivme kazandı. Bahsedilen eserlerin Ötüken Neşriyat'ın tarihî ve kültürel birikiminin devamı olmakla birlikte yenilikçi yayınlara dahil edilebileceğini söyleyebiliriz. Zira bir yanda Tarihimizden Hikâyeler ya da Bozkırın Kurdu Mete Han gibi tarihsel olayları konu edinen örnekler varken diğer yanda; Şeyma Göksay'ın okul öncesi çocuklar için kaleme aldığı Sütlaç: Bir Ad Verme Hikâyesi, Arkadaşım Yo Yo, Höt Höt Efendi adlı eserleri; Dr. Özge Karaevli'nin hazırladığı Önüm Arkam Sobe serisi (Gezgin Mikrop, Tüylüler Okulu, Robot Şahsuvar), İklim Elçisi Kelebek, Kıpkırmızı Kıpır Solucan kitapları ve dahası bulunuyor.

Ötüken Neşriyat, 60 yıllık tarihi boyunca önemli isimlerin ev sahipliğini yapmış, birbirinden kıymetli eserlerini okurlarıyla buluşturmuştur. Bu vizyonu Ötüken Çocuk markası ile çocuk eserleriyle de geliştirmiş ve Ziya Gökalp, Arif Nihat Asya, Tarık Buğra, Mimar Sinan gibi isimlerin hayatları ve mısralarıyla minik okurlar için Ala Geyik, Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Bir Köşkünüz Var mı? gibi eserler de yayımlamıştır. Benzer minvalde Türk dünyasının önemli isimlerini, bölgelerini, kültürel birikimini yayın haznesine dahil eden Ötüken Çocuk için 2021 yılında Pedagog Gülşen Ünüvar, Bilge Kutad Anlatıyor adlı 8 kitaplık bir seri hazırlamıştı. Çizimleri ve temasıyla çocukların hem keyif aldığı hem de Türk dünyasına dair unsurları tanıyabildiği bu seri de çocuklar tarafından oldukça ilgiyle karşılanmıştı.

Devamında, 2022 yılında Hilal Koçyiğit'in kaleme aldığı 3 kitaplık Kam Ana'dan Türk Dünyası Masalları serisi; aynı yıl kaleme alınan Dayıkan, Ülkü Demiray vesilesiyle çocuk okurlarla buluşmuştu. 2023 yılının son ayında bu mahiyette yayımlanmış, ilk baskısı iki ayda tükenen ve büyük bir ilgiyle karşılanan eser ise Ahmet Yeşiltepe tarafından hazırlanan, Berk Öztürk'ün resimlediği Türk Dünyası Kültür Atlası olmuştu. İkinci baskısına kısa sürede geçen bu atlas, üçüncü baskısına çok geçmeden varacak gibi duruyor. Adına çok sayıda imza ve söyleşi yapılan, birçok medya kanalında tanıtılan bu atlasın yurt dışı talepleri de çok geçmeden gelmişti.

2024 yılının ilk aylarında Ötüken Çocuk'tan Türk kültürünü çocuklara anlatacak, eğlendirirken öğretecek eserler yayımlandı. Örneğin Mart ayında yayımlanan Köklerden Göklere Türk Mitolojisi büyük ilgiyle karşılanmıştı. Hemen ardından, Höt Höt Efendi, Göç Etmek İsteyen Serçe kitapları minik okurlarıyla buluştu. Tüm bu örneklerin yanında Ötüken Çocuk'un yayın çeşitliliğine son bir örnek vermek gerekirse, En İyi Arkadaşım Piyano kitabını anmadan geçmeyelim. Bu kitap çocuklar için piyano öğrenimini keyifli hâle getirerek, renklerle notaları öğrenmelerine yardımcı oluyor. Kitap vesilesiyle renkler aracılığıyla notaları öğrenip piyano ile arkadaşlık kuran çocuklardan epey yol kat ettiklerine dair geri dönüşler alındı. Bu da bir yayınevinin eserlerin işaret ettiği kitleye gerçek anlamda ulaşabildiğini, kazanımlar sağlandığını ve kitap basımındaki tüm süreçlere değdiğini gösteriyor.

Öte yandan yıllarıyla, içerik ve özellikleriyle andığımız eserler ve kalan tüm çocuk kitaplarının uluslararası önemi, Türkçe dışında birçok dilde talep edilmesidir. Ötüken Çocuk'un varlığını duyurduğu andan itibaren yayımlanan eserler bilhassa Türk coğrafyasında, Türkçe konuşan milletlerce ilgi görüyor, birçok dilde dünya çapında çocuk okurlarıyla buluşuyor. Dilimizin zenginliğine katkı sağlayarak farklı dillerden eserleri bünyesine kazandırmaya hazırlanan Ötüken Çocuk, özgün çalışmalar ortaya çıkarmak için özenle çalışmaya devam ediyor. Planlanan yayın takvimine göre her yaşa uygun eserlerin yazım, çizim ve editörlük süreçleri titizlikle işleniyor. Eğlenceli, öğretici, eğitici, interaktif içerikli ve baskı kalitesiyle ilgi çekici eserler mutfakta hazırlanıyor.

Sonuç olarak Ötüken Çocuk, Ötüken Neşriyat'ın 60 yıldır barındırdığı külliyatından bağımsız olmayıp Türk kültürünün izleklerini taşıyan; pedagojik hassasiyetleri güderek hazırlanan eserler icra etmekte. Bunu yaparken yaş gruplarının en uygun şekilde ayrıştırıldığını, içeriklerinin sağlığı için editoryal çalışma sonrasında gerek redaktör gerek danışman aracılığıyla gözden geçirildiğini; çizimlerinin mümkün olan en anlaşılır ve hem öğretici hem eğlenceli biçimde seçildiğini göz ardı etmemek gerekir. Metin çalışmasından çizim aşamasına; danışman okumasından son okumasına kadar titizlikle işlenen tüm çalışmaların gittikçe büyüyen Ötüken Çocuk markasıyla yayımlanması, Türk dünyası ve yayıncılık sektörü için gurur ve ilham kaynağıdır.